Халифалык проблемасын кошпой айтканда, дүйнөдөгү ири саясий проблемалардын бири – Палестина проблемасы. Ал жер рибат жери. Алла өзүнүн ыйык китебинде анын берекелүүлүгүн айтып өткөн. Палестина көлөмү чоң, тарых ичине терең кирип барган, башталышы түйшүктүү, ал акырына жетпеген болсо да акыры өтө каргашалуу жер болду. Ага мамлекеттер жана калктар, кала берсе, өз калкынын жетекчилери да таштанышты. Ал бир канча, ар түрдүү саясий баскычтарды байма-бай басып өттү. Ал жөнүндө ондогон чечимдер ортого ташталды жана анын тегерегинде Бириккен Улуттар Уюму, эл аралык коопсуздук кеңеши жана башка көптөгөн эл аралык органдар тарабынан жүздөгөн токтомдор кабыл алынды.

Канчадан-канча адамдар мунафыктык жана алдоо менен Палестинага асылып көрбөдү. Канчадан-канча мамлекеттер аны куткаруу үчүн кошуундарын аракетке келтирбеди – бирок, бул проблема аларды да чөктүрүп жиберди. Канчадан-канча хизбтер аны (т.а. Палестина проблемасын) өздөрүнө ураан жана чүмбөт кылып алышпады. Канчадан-канча согуштар болбоду. Канчадан-канча каргашалуу окуялар, кайгы-капалыктар жүзөгө ашпады. Анын калкына жана элине карата, аялдарга, бөбөктөргө жана кары-картаңдарга карата канчадан-канча кылмыштуулуктар кылынбады. Аларды куугун кылынды, сүргүн кылынды, таркатылып жиберилди жана бытыранды кылып майдалап ташталды. Азырга чейин Ислам Үммөтү күрөштөр чокусунда жашап жатат жана канчадан-канча азаптарды тартышууда.

Ислам жери капыр душмандарга тапшырылып коюлду. Берекелүү саналган журттарды жер жүзүндөгү эң жийиркеничтүү жүзү кара калк аяк асты кылып, тебелеп-тепсеп жатат. Ал жийиркеничтүү кимселер Палестинанын жетекчилери менен тил бириктирип, ал жерден анын элин кууп чыгарышты. Келгинди селсаяктар жергиликтүү элге айланды. Туруктуу, жергиликтүү калк болсо, качкындарга, көчмөндөргө айланып калды, ар жакка тыркырап кетти.

Жөөттөр Палестина жөнүндө халифа Абдулхамид рахматуллохи (Алла аны рахмат кылсын) менен соодалашып көрүштү. Ал болсо, Палестинанын бир карыч жерине да жөөттөрдү ээ кылууга ыраазы болбоду. Убакыт өттү. Халифалык түгөтүлдү. Бельфур убадасынын аткарылышына кепил болушу үчүн жана Палестинада жөөттөргө улуттук ата-мекен түзүү идеясын жүзөгө ашыруу үчүн улуттар уюму (ООНдун эски аты) тарабына Британияга Палестина мандаты алып берилди.

Мандат документи 1922-жыл 24-июльда жарыя кылынган болсо, Палестина өкмөтүнүн контитуциясы 1922-жылы 10-августта жарыя кылынды жана биринчи, экинчи жана үчүнчү ак китеп иштелип чыгылды, о.э. бир канча текшерүү комиссиялары келди. Кийин 1947-жылы 29-октябрда Палестинаны бөлүп таштоо жөнүндөгү токтом кабыл алынды. 1948-жыл 15-майда болсо, Израил мамлекетинин тикеленгендиги жарыя кылынды. Андан кийин 1949-жылы болсо Родос аралында тынчтык келишимине кол коюлду. О.э. мына ушул максатта 15тен артык араб өлкөлөрүнүн жогорку даражадагы учурашуусу жана бир канча Исламий учурашулар болуп өттү. Кийинчерээк 1964-жылы Палестина азаттык уюмун түзүштү жана башка уюмдар да ага кошулду.

1929-жылы козголоң болуп өттү. Кийин, 1936-39-жылдардагы козголоңдор болду. 1948, 1956, 1967, 1973, 1982-жылдарда жана башка жылдарда согуштар болуп өттү. Египет жана жөөт мамалекеттери ортосунда биринчи Кемп Девид келишимине кол коюлду. Андан кийин Вашингтондо Осло келишими, кийин Вадий Араба, андан соң Ваъй Рефер келишимдерине кол коюлду.

Ислам Үммөтүнөн биринчи (Газа-Иерихон) келишимине кол коу аркылуу сокку берилди жана автоном өкмөтү түзүлдү. Палестина азаттык уюмунун кошуун күчтөрү кирип келди жана мусулмандарды куугунтукка алуу, жөөттөрдү коргоп, алардын кызыкчылыктарын сактоо, о.э. палестиналыктарды күзөтүү үчүн Палестин полициясына айланды.

1917-жылы Куддуска кирип келген учурда Лорд Алленбинин айткан сөзүн эсибизден чыгарбашыбыз керек. Ал мындай деген эле: «Мына эми керсттүүлөр согушу аягына жетти». Ал Британияга кайтып барганда болсо, массалык маалымат каражаттары өзүнүн биринчи беттеринде аны кресттүүлөр согушунан кайтып келген адам – деп сыпаттаган эле. О.э. Мошке Даян (жөөт жетекчилеринин бири) 1967-жылы Түштүк Куддуска кирип барган убакытта айткан сөзүн да унутпашыбыз керек. Ал айткан эле: «Хайбардын өчүн азыр алып болдук». О.э. Ясир Арафаттын жалпы чогулушта сөз сүйлөгөндө «Арабтын каны мен үчүн кандай азиз болсо, жөөттүн каны да ошончолук азиз» деп, айткан сөздөрүн да унутпашыбыз керек. О.э. шайх Абдулкадим ас-Саъихтин Палестина улуттук межлисинде төрага болуп турган убакытта «Биз да, жөөттөр да Иброхим алайхис-саламдын перзенттерибиз, ошондой болгон соң, Палестинада биргеликте тынч-татуу жашашыбыз керек» – деген сөзүн жана Иорданиянын мурунку падышасы Хусейндин Водий Араба келишимине кол коюп жатканда «Чоң атамдын ондогон жылдардан бери арзуу кылып келген нерсесин бүгүн ишке ашырдым» – деп айткан сөзүн жана дагы Абдулазиз Оли Суъуддун «Палестинаны бечара жөөттөргө берип жиберүүгө мен ыраазымын» – деген сөзүн да унутпашыбыз керек.

Мына ушундай болгон соң, жөөттөр Палестинаны кандай кылып тартып алышты?

1492­-жылы христиандар Андалусиядан мусулмандарды кууп чыккан убакытта алар менен бирге жөөттөрдү да кууп чыгарышкан эле. Ошондо жөөттөрдүн бир бөлүгү мусулмандар менен бирге жашаш үчүн Халифалык мамлекетине өтүштү, экинчи бөлүгү болсо, Европа өлкөлөрүнө таркалып кетишти. Бирок, алар башка жамааттардан жана Европа өлкөлөрүнүн элинен ажыратылып, «гетто»лорго, т.а. алар үчүн атайын ажыратылган коргондорго жайлаштырылышты. Ошондуктан, алардын Осмоний мамалекет атуулдары менен жашоолору менен Европада башка калктардан ажыратылып, таштанды абалда жашоолору арасында абдан чоң айырма бар эле.

Мусулмандар менен бирге жашаган жөөттөрдүн бир бөлүгү жөөттүктөрүн дилине жашырып, мусулман болгондуктарын жарыя кылышты. Алар Солоникидагы жана андан башка жерлердеги дөнмө жөөттөр. Алар өздөрү жашап жаткан мамлекетке каршы айлакерлик кылып, фитналар уюштура башташты. Алардын бул айлакерликтери саясий фитналарды токуй турган, о.э. Халифалык мамлекетине сокку берүү, аны алсыздандыруу үчүн ар түдүү алдоолорду ишке сала турган Британиянын кызыкчылыктарына жана айлакерликтерине дал келди. Наполеон жөөттөргө Палестинаны алып берүүнү убада кылды.

Ибрахим паша да жөөттөргө Палестинаны алып берүүнү убада кылды.

Наполеон Палестинада жеңилип, Египеттен бүтүндөй айдалып чыгарылгандыгы себептүү, о.э. 1840-жылы кол коюлган Лондон келишими талабына ылайык Ибрахим пашанын жеңилип Египетке кайтып келгендиги себептүү бул эки убаданын экөөсү тең ишке ашпай калды.

1917-жылы 2-ноябрда Британия жөөттөр биринчи дүйнөлүк согушта Британияга жардам бергендиги үчүн аларга Палестинаны улуттук ата-мекен кылып берүү жөнүндө «Бельфур убадасын» берди. Британия үчүн саясий жактан ыңгайлуу шарт түзүлүп, ага бул убаданы ишке ашыруу планын түзүүгө мүмкүнчүлүк берди. Британия улуттар союзунда таасир күчүнө ээ болгондугу үчүн Палестина үстүнөн мандат укугуна ээ болуп алды. Ушундан кийин Палестинага ага жогорку комиссар кылып Херберт Самуэлди дайындады. Ал болсо жөөт болчу. Бул ишти Британия өзү менен Франция арасындагы Сайкс-Беко келишимин аткаргандан кийин иш жүзүнө ашырылды.

Экинчи дүйнөлүк согуш бүткөндөн кийин Британия өзүнүн көптөгөн колониялык мамлекеттеринен жыйнаган кошуундарынын көп бөлүгүн таркатып жиберди. Анын ичинде 80 миң чамасындагы жөөт аскерлерин курал-жарактары менен коюп жиберди. Мына ошолордон Иштерин, Иргун сыяктуу жөөт аскердик бөлүнмөлөрү түзүлдү. Бул аскердик бөлүнмөлөр саясий пландарды жүзөгө ашыруу максатында Палестинада кандуу иштерди, жардырууларды жана өкмөт борборлорун ойрон кылуу иштерин жүзөгө ашырышты. Бул иштердин жүзөгө ашышы тууралуу Британия бул проблеманы БУУга тапшырууну жана араб менен жөөттөрдүн козголоңдорунан келип чыккан кыйын кырдаалдан кутулушун жарыя кылды.

Күзөтүү, баам салып үйрөнүп чыгуу, кеңештер берүү жана токтомдор берүү максатында Палестинага бир канча эл аралык комиссиялар келди. Бул маселе Палестинаны анын мыйзамдык ээлери менен келгинди жөөттөр арасында бөлүп берүүнү талап кылуучу проектти БУУга сунуштоо керек деген токтомго келип токтоду.

1947-жылы 29-октябрда БУУнун ассамблеясы Палестинаны бөлүп жиберүү жөнүндө токтом кабыл алды. 181 номерлүү бул кооптуу токтом Палестинаны бөлүп жиберүү кылмышы менен бирге башка бир кылмышты да, т.а. Куддуска эл аралык түс берүү кылмышын алып келди. Куддуска эл аралык түс берүү негизи Рим папасы сунуш кылган пикир эле. Бул пикирден максат капыр Батыштын Куддус иштерине аралашышы үчүн жол ачып бөрүү эле. Бул токтомдон кийин Британия БУУнун сунушу менен Палестинанын үстүндөгү мандаты түгөнгөн туурасында токтом кабыл алды. 1948-жылдын 15-майынын жарым түнүндө мандат өз күчүн жоготту жана ошол минуталардан баштап Израил мамлекети тикеленгендиги жарыя кылынды. Ошондон кийин, аны дароо Америка, Россия жана Британия тааныды. Ошондон кийин Палестинаны коргоо үчүн жети араб мамлекетинин кошуундарын алып кирилгендиги жарыя кылынды. Кана эми алар кирбегенде эле. Алар киргенден кийин кыргындар башталды жана согуштар өтө күчөп кетти. Кийин эки тарап ортосунда төрт жума ичинде тынчтык келишими орнотулду. Бул болсо, жөөттөргө көп өлчөмдө курал-жарак алып кирип алышына мүмкүнчүлүк жаратып берди.

Экинчи тараптан болсо, араб кошуундарынын ортосунда күрөш башталды. Жөөт отряддары менен күрөшүү ордуна өздөрүнүн арасында кагылышуулар башталды.

Палестиналык качкындар проблемасы туулду жана палестиналык качкындарды иш менен камсыздоо жана аларга жардам көрсөтүү үчүн эл аралык жардам агенттиги түзүлдү.

1949-жылдын баштарында Родосто «Израил» деп аталган мамлекет менен Египет, Иордания жана Саудия ортосунда башка-башка сүйлөшүүлөр башталды. Ушул тараптар арасында болуп өткөн согуштар жана келип чыккан жардыктарга карабай, эл аралык деңгээлде жөөттөр үчүн тынчтык бүтүмүнүн натыйжалары алиге чейин бекем турат. Ал тургай, кийинчерээк анын эсебинен жөөттөр пайда ала турган болушту.

Коош, бул тынчтык келишими боюнча жөөттөр кандай пайдаларга жетишишти? Бул тынчтык келишимдери өз ара фитнага тил бириктирүүбү же жетекчилерди жана башчыларды алдап, капилетте коюубу? Же болбосо бул келишимдер позицияны өзгөртүү жана бекемдөө үчүн колдонулуп жаткан аскердик тектикабы? Же ал биз өзүбүз өз колубуз менен кол койгон балээ жана бактысыздыкпы?

Боордоштор, Радосто кол коюлган тынчтык келишими балээ, ташбиш, о.э. жетекчи акимдер тарабынан кылынган оор кылмыш экенин билип коюшуңар үчүн бул келишимдин кээ бир натыйжаларын силерге сунуш кылабыз:

1) Жөөттөр Куддус областынын майданы 221 км²ка тең 32 кыштакты тартып алышты. Ушул областка 64 араб кыштагы карачу эле. Анын мандат убагындагы майданы 508км² болчу.

2) Жөөттөр Байт-Лахм областынан сегиз кыштакты тартып алышты. Ал жерде мандат убагында 23 кыштак бар эле.

3) Рамалла областынан да жерлерди тартып алышты. Ал 60 кыштакты өз ичине алар эле жана анын майданы 624км²ка тең эле. Арабтар андан 5км² жерди жоготушту.

4) Арабтар ал-Халил областынан майданы 1007км²ка тең 26 кыштакты колдон чыгарышты. Негизи, анын майданы 1980км²ка тең болуп, анда 38 кыштак жайгашкан эле.

5) Арабтар майданы 305км²ка тең 23 кыштакты өз ичине алган Яффан шаар-кыштактарын бүтүндөй колдон чыгарышты. Андан мурда ал жерде жөөттөрдүн 117 км²ка тең жерлери бар эле.

6) Рамла областынан арабтар Рамла шаарын жана 31 кыштакты колдон чыгарышты.

7) Ал-Луд областынан Ал-Луд шаарын жана 29 кыштакты колдон чыгарышты. Ар бир эки областтын (т.а. Ал-Луд жана Рамалла) майданы 792км²ка тең эле.

8) Жакин областынан: Арабтар майданы 235км²ка тең 8 кыштакты колдон беришти. Ал областтын жалпы майданы 763 км²ка тең эле.

9) Тулкарм областынан: Майданы 332 км²ка тең 29 кыштакты жоготушту.

10) Наблус областына 90 кыштак карачу эле жана анын майданы 1448км²ка тең эле. Арабтар андагы Тубас жерлеринен 24км²ка тең жерди колдон чыгарышты.

11) Хайфада болсо, арабтар шаар-кыштактарынын баарын жоготушту. Анда 41 кыштак жана 12 уруу бар эле. Анын бардык майданы 938км²ка тең эле.

12) Акка жана анын областы толугу менен жөөттөрдүн колуна өтүп кетти. Анын майданы 709км²ка тең эле. Ал жерде арабтардын 50 кыштагы жана 8 уруусу бар эле.

13) Назарет областы толугу менен жөөттөрдүн колуна өттү. Анын майданы 452км²ка тең эле. Ал жерде арабтардын 84 кыштагы жана 1 уруусу бар эле.

14) Сафат областы толугу менен жөөттөр колуна өттү. Анын майданы 633км²ка тең эле. Ал жерде арабтардын 75 кыштагы жана 3 уруусу бар эле.

15) Тиберия областы толугу менен жөөттөрдүн колуна өттү. Анын майданы 400км²ка тең эле. Ал жерде арабтардын 23 кыштагы бар эле.

16) Байсан областы толугу менен жөөттөрдүн колуна өттү. Анын майданы 334 км²ка тең болчу. Ал жерде арабтардын 28 кыштагы жана 4 уруусу бар эле.

17) Газа областынын майданы 1011км² тегерегинде эле. Ал жерде 53 кыштак бар эле. Андан арабтарга 7 гана кыштак калды.

18) Биър-Сабуъ областы. Ал эң чоң област. Анын майданы 11426км²ка тең. Ал да жөөттөрдүн колуна өтүп кетти. Арабтардын колунда болсо 91км² тегерегиндеги жер гана калды. Ал жерде жети уруу жашайт. Андан болсо кичинекей 77 уруу келип чыгар эле.

Мандат доорунда Палестинада шаар жана уруулардан тышкары, 822 кыштак бар эле. Жөөттөр 486 кыштакты ээлеп алышты. Иордания аймагында 316 жана Египет аймагында 10 кыштак калды.

Палестинанын жалпы майданы 24620км² эле. Родос тынчтык келишиминен пайдаланып жөөттөр андан 19000 км² жерди тартып алышты.

Бул 19000км² жер «төртүнчү июнь» келишими боюнча белгиленген чек аралар болуп, андан кийин басып алган жерлерди кайтарып беришин жөөттөрдөн талап кылынып жатат.

Ошондон кийин жөөттөр Палестинаны толук тартып алуу максатында 1967-жылкы фитна жүз берди. Натыйжада, жаңы балээ жана бактысыздар жүзөгө келди. Ошондо араб өлкөлөрү 242- жана 388-сандуу токтомдорду чыгаруу үчүн эл аралык коопсуздук кеңешине кайрылышты. Бирок, араб өлкөлөрүнүн ушундай кыянаттыкты жана кордукту көрсөтүп турууларына карабай, жөөттөр ал эки токтомдон бирин да аткарышпады. Аткарышпаса, ким да аларды мажбур кыла алмак эле?

Жөөт мамлекети жаңы аймактарда жөөт турак-жайларын кура башташты, өздөрүнүн бул аймактарда турууларын ого бетер күчөйтүрүштү, өздөрүнө жаңы жолдорду ачты жана өзүнүн коргонуусун жетиштүү даражада камсыздап алышты. Акыры барып абдан көп стратегик бийиктиктерде жөөттөрдүн аскердик курулмаларын жана крепостторду кура турган болушту. Мунун натыйжасында жөөттөр көзөмөл астына түшүп калган бардык шаар жана кыштактар баскынчылык чабуулдары, кыргындар жана ураандыгына айлануу коркунучу астында калды.

Араб өлкөлөрүндө мына ошол кичинекей мамлекетчелерди жүзөгө келтирип, аларга чектелген укуктарды бөлүштүрүп берген күчтүн (т.а. Батыш) өзү Палестина азаттык уюмун да жүзөгө келтирди. Бул уюмдун өкүлү БУУда күзөтүүчү сыпатында катышып, бул уюм атынан сүйлөй турган болду. Палестина азаттык уюму сүйлөшүүлөр алып баруучулардын ролун ойноп, келгинди жөөттөр менен соодалашып келишүү майданына киришти.

Жөөттөр Палестинаны мына ошол жол менен тартып алышты. Ушундан кийин соңку баскыч доору, т.а. араб мамлекеттеринин жана Палестина азаттык уюмунун, бул уюм Палестина режимине айлангандан кийин бул режимдин жөөттөр менен келишимдерге кол коюу салтанатынын дооруна кезек келди.

Чоң Буштун көрсөтмөсү менен делегациялар жана эки тарап өкүлдөрү Мадридке барышты. Кийин Вашингтонго өтүштү. Андан кийин болсо Газа-Иерихон иделогиясы ортого ташталды. Ушул убакытта күтүлбөгөндө Осло келишими түзүлдү жана жүгүр-жүгүрлөр башталды. Вашингтондо, кийин Водий Арабада, андан кийин болсо, Вай-Рефериде келишимге кол коюу иштери жана экинчиси Кемп Девид сүйлөшүүлөрү, андан кийин тез-тез кайталанган Тоба жана Теннет сүйлөшүүлөрү, о.э. Митчелл проектисине окшогон иштер болуп өттү. Мындан анча илгери т.а. 1978-жыл 17-сентябрда болсо, Египет биринчи Кемп Девид келишимине кол койду. Биз жөөттөрдүн Ливанга кайта-кайта кол салганын жана эки жолу ал жерге бастырып кирип, Бейрутка чейин жетип баргандыктарын, о.э. Египетте да 1956-57-жылдары эки жолу бастырып кирип, ал жердеги Сувайш каналы жээгинде узак убакыт туруп калгандыктарын эч унутпайбыз.

Бирок, мына ушул кыянатчыл келишимдер жана бүтүмдөргө кол коюу жана сүйлөшүүлөрдүн баары жөөттөрдүн бой көтөрүүлөрүн гана ашырды. Басып алууларын болсо, эч такыр кемейтирбеди, балким тескерисинче, Палестина жерлери биринин артынан бири колдон кетүүдө улантылып жатат.

Мусулмандар эми Палестинаны кандай кылып кайтарып алышат?

Жөөттөр Палестинаны тартып алууларына байланыштуу бир катар окуялар жана абалдар болуп өткөндөн кийин араб дүйнөсүндө же Ислам дүйнөсүндө болгон түзүмдөрдүн кайсы биринин Палестинаны кайтарып бере алышынан үмүт калды? Негизин алганда, алардын кайсы бири Палестина проблемасына тийиштүү иштерде саясий токтом кабыл алуу укугуна ээ? Бул токтом кабыл алынган чакта да, ким аны аткара алат? Бирер бир Палестина боштондук уюмунун же Палестина режиминин Палестинанын ишине баш-каш боло алышына ишеним калдыбы? Окуялар, тажрыйбалар, документтер жана конференциялардын баары «эч ким» деген чечкиндүү жоопту берүүдө.

Миллиондогон мусулмандар үмүт түгөнгөндүгүн, т.а. азыркы түзүмдөр арасынан Палестинаны кайтарып алууда сүйөнсө боло турган бир да түзүм табылышына үмүт калбагандыгын түшүнүп жетишти. Кантип түшүнүп жетишсин! Ошол түзүмдөр өздөрүнүн жыйындарында жана конференцияларында «Палестина проблемасын чечүүдө курал пайда бербейт. Анын таптакыр кереги жок. Себеби, биз азыр эл аралык токтомдор жана эл аралык мыйзам менен тынчтык жолунан баруудабыз» деп жар салып жатышкан болсо. О.э. алар жөөт мамлекетин тынчтык жолунан барууга тосуктар коюуда деп ага доомат кылып жатышкан болушса. Мындан артык алсыздык барбы?

Алар Палестина проблемасынан өздөрүн четке алышты. Жана Рабат (Марокко) конференциясында андан бүтүндөй колдорун тартып, бул проблеманы палестиналыктардын өздөрүнө тийиштүү проблема гана кылып коюшту. Бул шерменделик эмеспи?

Алар Дакар конференциясында жыхаттын парздыгы бекер кылынгандыгын жарыя кылышты. Бул ачык-айкын күнөө жана оор шерменделик эмеспи?

Бул иштердин баарынан кийин биз азыр жашап жаткан окуяга назар салсак, жөөттөрдүн куруктук жана аба күчтөрүнө, о.э. заманга ылайык жаңы куралдарга ээ мамлекети бар экендигин көрөбүз. Бул күчтөр саясий токтомду өз алдынча кабыл ала турган жана аны аткарууга жарактуу болгон башкаруу менен аракетке келет.

Бул вокый, бул жерде мына ошол жөөт күчтөрүнө каршы тура турган аскердик-күч жана курал-жаракка ээ болгон, о.э. саясий токтомдорду кабыл алуу жана аны аткарууга кудуреттүү болгон бир мамлекет болушун парз кылат. Азыркы түзүмдөр булардын эч бирине ээ да эмес, кудурети да жетпегендиги себептүү Алла Таала бардык мусулмандарга жүктөгөн шаръий өкүм жана парз – Исламий мамлекетти тикелөө т.а. токтом кабыл алуу жана аны аткарууга кудурети жете турган Халифалыкты тикелөө. Жыхат болсо, Палестинаны кайтарып алуу, жөөт вужудун жок кылуу жана ар жака чачырап кеткен мусулмандар үй-бүлөсүн коргоо аларды өз үй-жайларына кайтаруу жана жылаңач көкүрөктөрү жана колундагы таштары менен танк жана ракеталарга каршы чыгып согуш майданында шейит болгондордун өчүн алуу үчүн Алла парз кылган саясий жана шаръий жол.

Шармуш-Шайх жогорку даражадагы учурашуудан бир күн мурун тараптар Парижде чогулушкан мезгилде алардын бири окуяларды текшерүү үчүн эл аралык комиссия түзүүнү сунуш кылды. Бирок, Палестиналык жетекчи: Жок акыйкатты жүзөгө чыгара турган, т.а. жөөттөрдүн кылмышын таап бере турган комиссия түзүү керек. Себеби, ал активдүүрөөк – деди. Барак (Израилдин мурдагы премьер-министри) болсо, бул сунушту кайтарды. Бул эмнени түшүндүрөрүн билесиңерби? Ал (т.а. Пакистан жетекчиси) өзүн күндөй айкын болгон далилдерди издеп табууну каалап жаткан кишидей кылып көрсөтүп жатат. Бул далилди табуу болсо абдан кыйын имиш!

Бул күлкүлүү эмеспи? Бул талап ачык-айкын алдоо эмеспи? Умар ибн Хаттаб Куддусту кошуун менен куурчап алган убакытта анын ачкыч-тарына ээ болгон. Салахуддин болсо, Египет жана Суриядан жыйнаган көп кошуундары менен аны кресттүүлөрдөн кайтарып алган эле.

Израил вужудун жоготуу үчүн чабуул жасоочу кошуундар, титиретүүчү танкалар, асманды каптап ала турган самолёттор, о.э. качып кутулуп болбой турган ажал сыяктуу ойрон кылуучу ракеталар керек. Алар Израилдин түндүк-түштүгүнөн, оң-солунан, батыш-чыгышынан жана ортосунан бастырып барышы керек. Ошондо гана биз аларды деңизге чөгүп кетүүлөрүнө да мүмкүнчүлүк бербейбиз. Ошондо гана алар жөнүндө Расулулла с.а.в: «Кыямат кайым болбойт мусулмандар жөөттөр менен согуш кылышмайынча, ошондо мусулмандар аларды өлтүрүшөт, эгер жөөт таш жана дарактын артына бекинип алса, таш да, дарак да «Эй мусулман, эй Алланын пендеси, артымда жөөт турат, өлтүр аны»дейт. Жалгыз гаркад дарагы гана айтпайт. Себеби, ал жөөттөрдүн дарагы» деп айткан хадисиндеги «мусулмандар аларды өлтүрүшөт» деген сөзү аткарылган болот. (Бул сөздү Муслим рыбаят кылган). Расулулла с.а.вдын бул кабары талапты билдирет. Т.а. аларга каршы согуш кылууга буйруйт. Алла Таала:

وَاقْتُلُوهُمْ حَيْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ وَ أخْرِجُوهمْ من حيث أخْرَجُوكُمْ

– «Аларды (силер менен согуш алып барып жаткандарды) тапкан жериңерде өлтүргүлө жана силерди кууп чыгарган жерден аларды дагы кууп чыгаргыла».  [2:191]

деп айтты. Муну бизден Алла талап кылды. Алла таала пенденин кудурети жетпей турган нерсени талап кылбайт.

Азыр Палестинаны жалгыз мусулмандардын халифасы жана имамы башчылык кыла турган көп сандуу кошуундар менен кайтарып алынат. Ал халифа жөөттөргө Расулулла Бану Курайза, Бану Кайнуко жана Бану Назир урууларына колдогон нерсени колдойт. Себеби, алар өстүнөн, Алла буйруса, жакында ишке ашырыла турган өкүмдү Расулулла белгилеп берген.

Ошентип, Халифалык турмушка кайтышы менен жана кошуундар чегараларды жарып өтүп кирип барышы менен Палестина кайтарылып алынат.

و لِينْصُرَنّ الله مَنْ يَنْصُرُهُ إنّ الله لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ

– «Албетте, Алла Өзүнө (т.а. динине) жардам берген заттарды жеңишке ээ кылат. Шек-күмөнсүз Алла күчтүү кудуреттүү».   [2:40]

لِمِثْلِ هذا فَلْيَعْمَلِ العامِلُونَ

– «Эми амал кылуучулар мына ушундай (түбөлүк бакыт-таалай) үчүн (жакшы) амал кылышсын!».  [37:61]

Фатхий Салим